Leevdeverklaren an de neei Heimat

Ut Oosten van uns dütsk Vaterland bün ik dör de Kriegsvörfallen na Freesland verslaan wurden. Hier stockt al mien Fedder, denn wenn ik torügg up miene Levensjahren kiek, de ik hier verbrocht hebb, so bün ik na hier nich verslaan, sünnern een good Geschick hett mien Weg na hier föhrt. De eerst Indruck weer mi ut de Hand fallen, as mien Foot de Bodden van  Freesland beröhr. Dookschwaden schien de Landschaft to bedecken. Deeptreckende Wulken decken de Hemel of un Störmböjen pietsken Regenschuurn üm mi her.

Well ut een Land kummt, dat wegen sien Moigheid bekannt is, -well sütt siene Heimat nich as dat moiste Land-, de moot sück verjagen över disse Empfang in de neei Heimat. Wat wuss ik al van Freesland? Ik wuss nich de Ünnerscheed van Marsch un Geest. De Begriff "Bohnenzopp“ weer för mi een Fremdwoord. De grote Massen van drunken Tee un sien Qualität muss mi wunnern. Un dat Grönkohl so lecker kokt wurden kunn, weer för mi een besünners Överraschung. Freesland weer för mi een wied oflegen Provinz an`t Westkant van Dütksland.

In veel Jahren bün ik krütz un quer dör dat Land trucken un hebb dat lieden lehrt. In jeder Jahrtied förmt und verfarvt sück de Landschaft. Al de Indruck van de groden platt Landen is to bewunnern. Hier sücht man de Buggt van de Bovensied van de Eer ok up`t Fastland, man bruukt nich an de Küst gahn. Al na fiev Kilometers koomt Hemel un Eer tosomen. Tegen de Horizont teken sück de Bööm un de Bauten as wunnerbaar Filigran tegen dat Lecht van de Hemel of. Schloten, Deeps un Straten schienen een Schachbrett up de Eer tekend to hebben. Man moot dat Land van de neei Brüggen ankieken, de vandag de Landschaft verschanneln dot. Dat wat fehlen deit sünd de Höchten. So kickt man up dat Schachbrettmuster , de Horizont geiht wieder weg un neei Indrucken van filigran Begrenzen deit dat Oog good. Nu sücht man de Streesiedlungen, van Jahrtied to Jahrtied sünd se in neei Farven inbunnen. Strüker un Bööm,van de Wind förmt, schient de Plaatsen to ümklammern un an de Grund to pressen. Hier un daar kickt noch een Windmöhlen ut de Landschaft. Se weeren dat Teken van fliedig Handwarkers för de Buurderee. Dat is naar, dat disse Denkmalen immer weniger wurden.

De Dook gifft dat Land sien eegen Reiz. Wenn he in`t Harvst Geest un de Marschen ofdeckt, hüllt he mit sien grau Dook de Bodden. Schemerachtig duukt de Bööm un Strüker up üm naderher wedder to versacken. Denn is dat still in`d Land. Een ganz anner Bild tekend de Dook, wenn he in de eerst Stünnen van een moien Sömmerdag de Marschen ofdeckt. Witt, gleunig rüst he dicht över de Bodden. All wat ut de Dook kickt, schient to sweven. Dat Sünnenlucht breckt sück in de Prismen van de Waterdropen. Still liggt över`d Land, de noch nich van de Spektakel van de Ümwelt in Kniep komen is. Een Lerch stiggt up un trillert hör Leed: „Noch is Freeden!“

Wenn de Harvststörm de Bööm knickt, de Wulken över dat Feld drifft un de Regen in Striepen över de Landschaft sleudert, schient Upruhr dat Land to stören. Un doch hört de Störm to dat Flackland, de Bewohners hebbt sück daaran wennt un de Boowies van de Hüüs daarna anpasst. De duckten Hüüs strahlt Ruh un Schuul ut. De Planten rund um de Hüüs trotzt tegen de busige Wind. So hebbt ok de Minsken van Freesland, prägt van de Landschaft un van de Natuur, as trotzig Aard utbild. Hard in de Arbeid, up hör Recht foten bit an de Grenz van de Sturheid, aver mit hör Land verbunnen in Boddenstännigheid, sesshaft up hör Plaatsen. Well in de Düsternis dör`d Land fahren deit, sücht de Buurnplaatsen mit de lang Riegen van de lechten Stallfenster liggen. Man meent dat sünd Scheep, de iin de Nacht dat Water dörplögt. Een zauberhaftig Bild in de Düsternis.

Bargen un Sneei hört in`t Winter tosomen. Sneei passt nich to Freesland. As een Dodenlaken deckt he das flack Land of. Dat Klima hett een Insehn mit de Bekieker un sörgt daarför, dat disse Indruck selten lang blifft. Wu anners, wenn Ruugfröst siene Kristalle an Asten un Halms ansteckt. In spökachtig Moigheid blinkert dat Witt van de Sneei, wenn de Sünn schient; steiht luchtern tegen düster Fronten, wenn de Hemel bedeckt is. Kummt de Fröst in`d Land, denn bildt sück glashell Schieven up`d Water un steckt se an de Kant van de Sloten. Hier un daar sünd se ünnerbroken van Grashalms un Ried, dat de Harvst överstahn hett un van de Winter to arabeske Förms utbildt wurden is. Över de Slootskanten buugt sück Weiden. In Fröst stiev wurden Waterdrüppen –as dür Parrels gliek-, makt dat kahl Holt moi. Dat is de Tied för de Boßler un Klootscheter, de denn mit veel Eernst hör Sport pleegt.

Man lehrt dat, dat Land geern to lieden, wenn man dat mit open Ogen un upsloten Sinnen dörwannert. Jung Grön sett neei Farvflecken in de noch suur, ut de Winterslaap upwakend Landschaft.  Un de Sünnstrahlen leggen hör warm Hannen över dat Flackland.  De Weiden sünd noch grau un de wenig Bööm swart, aver eerst benaut Barkengrön lett dat Vörjahr ahnen.

Dat Vörjahr kummt in Freesland eerst sinnig aver denn ok faken tomaal in`d Land. Regen un köhl Weer wurdt oflöst van eenig Dage mit Sünnenschien un dat breckt ut alle Knoppen. De Bööm hebbt deelwies noch kien Blöd und doch schimmert dat eerst Witt van de bloihende Obstbööm. Kört Tied mit warm Weer genügt un de Rhododendron bloiht up mit sien vielfältig Farven un Förms. He gifft dat Vörjahr in Freesland sien charakteristisch Bild. Nu bleuht ok de Zirenen. Goldregen tiert de plegt Gorden un de Jasmin schickt sien swor Duft in de warm Fröhsömmeravend.

De letzt kold Dag van`d Vörjahr lett de Rooddorn upbreken. Mit hüm bloiht de Wittdorn üm de Wett. De Twieg buugt sück na unnern, de witt Bloiten sünd to swor as wenn`d Sneei daarup liggt. Sneeibargen schient tomaal in de Landschaft plannt to ween. Överall witt Dünen an de Weeg un Meden. Man denkt an Hermann Löns: „Jeder Brahmbusch leuchtet wie Gold,“ denn de Braam will mit sien luchten geel Stippen de Farvenpracht noch moier maken.

Ik bün in Sömmer na Nörden wannert. Ulmen sömt de Straten as een Tunnel. Früchtswor Ackers tügt van draagsaam Land. An beid Sieden van de Straten maken sück de gröne Weidlannen breed. Golden Insels ut bloihend Peerblömen  schafft glennende Farvkontraste. Daartüsken de swartbunten Koohdeerten, een moi Bild. Un över all disse Herelkheiden de deepblau Hemel. To een Symphonie van Farven wurdt dat, wenn de Wulken över de Horizont trecken. Riesig Wattekluten gliek drievt se daarher un lockert dat Blau van de Hemel up oder stapelt sück up to gewaltig Bargen in dat azurfarv Gewöv. De Sünn, de dat Land overfloden deit mit hör Lucht, lett dat rode Dack van een Kaark von hör Warf ut dör dat Grön van de Bööm lüchten. In de Feernt grenzt de Diek dat Land to dat Water of.

De Diek, de kräftig Grenz tüsken Land un Water. De grode Feind is dat Meerwater, wenn dat bi Winterstörm tegen de Küst bruust un dat Land in sien Freden hinnern will. Slacht tegen Titanen, wenn de Dieken kaputt gaht un sien Land, siene Heimat schulen moot. As een moi Froominsk gliek ümarmt dat Water dat Land, sobold dat in Ruh tegen de Küst drifft. De Minsken laten sück van hüm fangen un begeistern. Stünnenlang sitt ik an de Diek un kiek up dat Water. Denn sünd mien Gedanken to Huus an de Oostsee. Wu doch anners hier as daar, un doch ok so moi. In glieker Rhythmus kummt un geiht dat Water, schafft immer wedder neei Indrücke. So, as sück de Farv van`d Hemel ännert, ännnert sück de Farv van de Bovensied van`d Water. Dat Farvspeel beswiemelt Ogen un Sinne, de, de to sehn versteiht. Dat Water, Ebbe un Flood, laten uns de Allmacht van de Natuur spören. Dat wiest uns uns Vergänglichheid in dat groot Worden van uns Eer. Ebbe un Flood sünd de Pulsslag van de Schöpfung, de Aam van de Ewigheid. Ik leev dit Land.

Disse Leevdeverklaren will ik mien Dochter Hannelore todenken, se is as Kind van pommerschk Öllern in Jever to Welt komen, mien Swegersöhn as old insessig Frees un mien beid leev Enkelkinner Martina un Stefan.

Leev Minsken hebbt uns een neei Heimat geven. De Heimat in uns Haart blifft uns Pommernland.

Gottfried Ladenthin

In`t Platt sett: Rudi Rabe

31.05.2008